Aanstaande zondag kiest het Franse volk een nieuwe president.
Dit jaar is er echt iets te kiezen; de traditionele partijen zijn aan de kant geschoven. In plaats van de bekende kopstukken gaat het tussen de rechts-populistische Marine Le Pen van het Front National en de pro-Europese nieuwkomer in het politieke midden, Emmanuel Macron.
Business Insider sprak met Philip Freriks, voormalig presentator van het achtuurjournaal, francofiel en bovenal inwoner van Parijs, over wat deze Franse verkiezingen zo bijzonder maakt. (En over een eventuele verhuizing, bij winst van Le Pen.)
Hoe is de sfeer in Parijs deze week, in de aanloop naar de verkiezingen?
“Dat hangt er een beetje vanaf. Het leven gaat natuurlijk gewoon door, maar er is wel veel belangstelling voor al het gedoe. En dat is ook waar iedereen het over heeft.”
"Het laatste debat van afgelopen woensdag was niet alleen fel, maar eigenlijk ook nogal middelmatig. Het kwam erop neer dat Marine Le Pen niet van plan was zekere gedragscodes in acht te nemen - ze ging er meteen vol in, met beledigingen en leugens - het was wat Trumpiaans. Het maakte het meer een scheldpartij dan een debat."
"Wij waren er hier thuis op ongeveer driekwart van het debat in ieder geval doodmoe van. Het was ook bijna niet te volgen. Ik denk eerlijk gezegd dat Le Pen er al vanuit gaat dat ze verloren heeft, en er dus maar met de beuk inging. Ze zet vol in op de parlementsverkiezingen, in juni."
Het lijkt erop dat u Le Pen al heeft afgeschreven.
"Macron is de grote favoriet, maar als je de cijfers goed bekijkt is zijn basis buitengewoon zwak. Van de 24 procent aan stemmen die hij kreeg in de eerste ronde, was er een groot deel dat niet vóór hem stemde, maar tégen Le Pen. Zijn echte, harde basis is misschien 15 procent. Als je de tweede ronde ingaat met zo’n basis, is dat echt gering."
"Toch kunnen we er wel een beetje van uitgaan dat Macron wint, zeker na het debat - in de peilingen staat hij op ruim 60 procent. Bij normale verkiezingen zou dat veel zijn. Maar als je bedenkt dat het Front National een partij is die door veel mensen als een partij met een bruin randje - als extremistisch - wordt gezien, is die voorsprong bepaald niet gigantisch."
Zowel Le Pen als Macron zijn politieke outsiders. Hebben de Fransen het echt zo gehad met hun leiders of lijkt dat maar zo?
"Wat je hier al enige jaren hoort, is dat het altijd dezelfden zijn. En als je nu naar de politieke situatie kijkt, zie je dat alle leiders, van Sarkozy tot Hollande en Fillon, allemaal bij het oud vuil zijn gezet."
"In het geval van Fillon is dat zijn eigen domme schuld (hij is verwikkeld in een corruptieschandaal, red.) - maar ook in zijn partij was al langer iets aan de hand. Mensen hier hebben het gevoel dat het establishment niet in staat is gebleken om de problemen aan te pakken - zoals de werkloosheid, die echt structureel is in Frankrijk. Dit gevoel was een trend die zich al een aantal jaren aandiende, maar nu echt doorzet."
Zijn de problemen dan zo groot?
"In Parijs zelf valt het allemaal wel mee, het is een rijke stad. Wat wel opvalt, vergeleken met Nederland, is het aantal bedelaars dat je overal ziet. Maar zodra je de périphérique overgaat, de banlieues in, dan is het echt wel even anders."
"Zelf woon ik aan de noordkant van Parijs, twee tot drie metrostations van Saint-Denis, een zeer multiculturele voorstad. In 2015 hielden zich hier bijvoorbeeld ook die terroristen verscholen (onder wie Abdelhamid Abaaoud, het brein achter de aanslagen in Parijs, red.). In dit soort wijken druipt de armoede er vanaf."
"Datzelfde zie je in Noord-Frankrijk, daar heb je echt hele spookdorpen. Als je dat ziet, kun je je goed voorstellen dat de mensen die daar wonen en vastzitten, zich zorgen maken en op Le Pen stemmen."
Maar in de steden zoals Parijs, valt het dus mee?
"Er is een enorm verschil met de grote steden met meer dan 200.000 inwoners. Hier stemmen ze allemaal op Macron. Le Pen komt hier nauwelijks aan de bak. Hier wonen wat we hier de ‘bourgeois bohémiens’ noemen, de bobo’s. Hier zie je ook duidelijk de discrepantie tussen ‘de weldenkende grootstedelingen’ en mensen in de voorsteden."
Macron heeft amper ervaring. Wat is dan zijn aantrekkingskracht?
"Wat Frankrijk nooit heeft gehad, is een middenpartij. Wat Macron probeert, is om op een soort D66-achtige manier in het politieke midden een meerderheid te kweken."
"Als hij erin slaagt een meerderheid te krijgen in het parlement (de parlementsverkiezingen volgen later dit jaar, red.), zou dat een soort doorbraak zijn. Je hebt in Frankrijk links en rechts, en dat is het. In het centrum, in het midden, lukt dat nog niet. Dat komt ook door het ingewikkelde kiesstelsel, waarbij het the winner takes all is."
De Franse verkiezingen lijken wel een beetje op de Nederlandse verkiezingen - winst voor zowel progressieve partijen als populistisch rechts. Is die vergelijking terecht?
"Kijk, het is een cliché, maar wij zijn een land van polderen. Dit is een land van confrontatie. In Nederland kunnen politieke tegenstanders, ook al zijn ze het met elkaar oneens, gewoon op het einde van het parlementaire seizoen een harinkje eten. Franse politici zouden dat nooit doen, hier wordt zoiets beschouwd als compromitteren, bijna als verraad. Natuurlijk gebeurt dat wel achter de schermen, maar nooit in het openbaar. Precies dat is waar Macron probeert een brug te slaan."
Een hele Nederlandse kandidaat, dus eigenlijk.
"Behalve dat hij met het Franse systeem te maken heeft, en gevangene is van dat systeem. Dat werkt tegen hem als hij in de parlementsverkiezingen geen meerderheid weet te krijgen - juist omdat hij niet uitgesproken links of rechts is. Als Macron verkozen wordt tot president en vervolgens in de parlementsverkiezingen geen meerderheid weet te krijgen, wordt het nog buitengewoon lastig voor hem."
Mocht Le Pen, tegen uw verwachting in, toch winnen, verhuist u dan terug naar Nederland?
(Lacht) "Dan zou ik eerst de parlementaire verkiezingen afwachten. Het zou toch heel grappig zijn als er iemand met zo’n grote mond president wordt, maar geen meerderheid weet te krijgen in het parlement. Dan ontstaat er een behoorlijk ongemakkelijke situatie."
LEES OOK: Waarom de beschuldigingen van Theresa May aan het adres van EU-politici bizar en zorgwekkend zijn
